Hoe het anders kan in de opleiding
Op dinsdag 15 februari kwamen ruim 600 deelnemers bij elkaar om te praten over de vraag: Hoe kunnen de medisch-specialistische vervolgopleidingen (MSVO) beter aansluiten bij het toekomstige zorglandschap? ‘Het moet anders, en de wil om te veranderen is er’, zegt internist en decaan Paetrick Netten. Verschillende invalshoeken en concrete oplossingen werden aangedragen tijdens dit Opleiden 2025 webinar.
Hoogleraar heelkunde en chirurg Jaap Bonjer pleit voor de inzet van levensechte simulatoren om aios te trainen in praktische vaardigheden en communicatietechnieken. In de opleiding tandheelkunde wordt daar al volop gebruik van gemaakt. Bonjer: ‘Opleiden gebeurt nu vrijwel volledig “on the job” en in een meester-gezel-setting. Die aanpak levert een heel goed eindresultaat op, maar het duurt ongelooflijk lang. Er moet zich immers maar net een patiënt aandienen met de “juiste” aandoening om vaardigheden te kunnen trainen. Een blindedarmoperatie op een patiënt is niet te plannen, maar we kunnen hem wel uitstekend simuleren. En dat is nodig’, stelt Bonjer, ‘alleen al omdat er een enorm tekort is aan operatieassistenten en anesthesiemedewerkers, waardoor er minder operaties plaatsvinden en er dus ook minder wordt opgeleid.’
‘We besloten aios niet langer in te zetten om gaten in de productie op te vullen’
Dat opleiden anders kan laat ook revalidatiearts en opleider van het jaar 2021 Ilse van Nes zien. In de regionale opleiding revalidatiegeneeskunde is niet langer het productieschema, maar het opleidingsschema van de aios leidend. Een bewuste keuze, vertelt Van Nes tijdens het webinar: ‘We besloten een aantal jaren geleden dat we aios niet langer willen inzetten voor het opvullen van gaten in de productie. Ons uitgangspunt is: alle aios een brede basis bieden en daarna verdieping in een profiel naar keuze.’ Gaten in de roosters worden nu door de specialisten zelf opgelost of door bijvoorbeeld de inzet van physician assistants. Van Nes: ‘Dat kun je gerust een cultuuromslag noemen.’
Loopbaanzorgen
'De uitgangspunten voor een nieuwe opleidingsstructuur zijn geen spectaculaire, nieuwe gedachten', zegt Anu ter Haar, vierdejaars aios kindergeneeskunde en bestuurslid van De Jonge Specialist. 'Opleiden in netwerkgeneeskunde gebeurt bijvoorbeeld al op veel plekken. Nu moeten we ervoor zorgen dat de uitgangspunten door het hele veld omarmt worden.' Zelf nam Ter Haar deel aan een haios-aios-traject, waarbij een aios huisartsgeneeskunde en een aios in een ziekenhuisspecialisatie een half jaar samen optrekken. 'Dat heeft geleid tot meer begrip over en weer en ook tot meer inzicht in de weg die de patiënt aflegt.' Aandacht voor de werk-privé-balans ligt volgens Ter Haar ook voor de hand, gezien de hoge uitval onder aios. Verder roept ze op tot meer zicht op loopbaanmogelijkheden. 'Plannen maken is lastig, als de arbeidsmarkt er over een half jaar heel anders uit kan zien. Die zorg speelt bij heel veel aios.'
Stip op de horizon
‘Van belang is wel om te weten: waartoe leiden we medisch specialisten op? Wij pleiten voor een beschrijving van een generiek beroepsprofiel voor de medisch specialist, als stip op de horizon bij de herstructurering van de opleidingen’, zegt Netten in zijn rol als voorzitter van de werkgroep Opleidingsstructuur van het project Opleiden 2025. De werkgroep werkte aan een contourennota voor het beroepsprofiel van de medisch specialist. In deze nota, die deze avond werd gepresenteerd, schetst de werkgroep de eerste lijnen voor de herstructurering van de medische vervolgopleidingen. Een structuur die onder andere ruim baan biedt aan netwerkgeneeskunde, een goede balans tussen generalisten en subspecialisten en aandacht voor de werk-privé-balans. De stip op de horizon gaat er komen. En later dit jaar verwacht Netten een advies over de herstructurering van de MSVO te kunnen presenteren.
Kwestie van doen
‘Veranderen is ook gewoon een kwestie van dóen’, stelt Hein Brackel, kinderarts en voorzitter van Opleiden 2025. ‘Zoals de kloof tussen de grotere en kleinere ziekenhuizen; wij zijn gewend om in ons opleidingsziekenhuis te werken met experts op allerlei gebieden veelal binnen een groot team. Behoorlijk verwend. In de kleinere ziekenhuizen wordt brede kinderzorg verleend, met een klein team en kortere lijnen. Ook dat is bijzonder leerzaam, maar bleef voor de aios onbekend en dus onbemind. We besloten om aios ook stage te laten lopen in de kleinere ziekenhuizen. Dat leverde wel wat gedoe op met regelgeving rondom de opleidingen, maar soms moet je dingen maar gewoon doen. Zeker als je voor ogen houdt wat het aan enorm waardevolle nieuwe inzichten en kansen kan opleveren.’
Webinarreeks Opleiden 2025
Opleiden 2025 organiseert een reeks aan webinars voor opleiders, aios, wetenschappelijke verenigingen en geïnteresseerden in de medische vervolgopleidingen. In deze korte en interactieve webinars gaan verschillende experts in gesprek met elkaar en met de deelnemers, delen zij hun ervaringen en geven zij concrete handvatten om er zelf mee aan te slag te gaan in zorg en opleiding.
Kijk het webinar terug:
